La Nova Kalendario

da Arthur Koestler

1

Se on pregus me nomar la maxim importanta dato en la historio e prehistorio di la homaro, me respondus senhezite, 6ma agosto 1945. La motivo es simpla. De la sunlevo di koncio til 6ma agosto 1945, homo mustis vivar kun la posibleso di sua morto kom individuo; depos la dio kande l'unesma atom-bombo eklipsis la suno super Hiroshima, la homaro kom toto mustis vivar kun la posibleso di sua extingeso kom speco.

On docis ni aceptar l'efemereso di personal existo, dum supozar la posibla nemortiveso di la homaro. Ica kredo cesis validesar. Ni mustas revizar nia axiomi.

La tasko ne es facila. Esas periodi di inkubaco ante ke nova ideo kaptas la mento; la doktrino di Kopernikus, quo tante radikale diminutis la rango di la homaro en l'universo, bezonis preske yarcento por penetrar europana koncio. La nova rango-diminuto di nia speco a stando di mortiveso es mem plu desfacile digestebla.

Fakte semblas ke la noveso di ca vidpunto desaparis ante esar plene absorbata. Ja la nomo Hiroshima divenis historial klisho quale la Teo-Partio di Boston. Ni retrovenis a stando di pseudo-normaleso. Nur mikra minoritato koncias pri la fakto ke depos ke ol apertis la Buxo di Pandora, nia speco vivis per tempo pruntita.

Omna epoko havis sua Kasandra, ma la homaro transvivis lia malauguroza predici. Tamen, ica komfortiganta reflekto ne plus validesas, nam dum nula plu frua epoko tribuo o naciono posedis la necesa aparato desaptigar ica planeto por vivo. Li povis nur limitizite domajar sua enemiki - ed agis tale ye singla okaziono. Nun li povas gajo-minacar la tota biosfero. Hitler, naskinta duadek yari plu tarde, probable agabus tale, provokanta nukleala Götterdämmerung.

La problemo es ke inventuro, facita, ne povas esar desinventata. La nukleal armo venis por sempre; ol divenis parto di la homala situaciono. La homaro mustos vivar kun ol permanante: ne nur dum la nexta konfronto-krizo e la posnexta; ne nur dum la nexta yardeko o yarcento, ma sempre - to es, tam longe kam la homaro transvivos. Segun l'indiki, la tempo ne esos tre longa.

Esas du precipua motivi qui indikas ica konkluzo. L'unesma es teknikala: dum ke l'aparati di nukleala milito divenas plu potenta e facile fabrikebla, lia difuzo a yun e nematura ultre old ed aroganta nacioni divenas neevitebla, e globala direkto di lia fabriko nepraktikebla. Dum la balda futuro li esos fabrikata e konservata amase cirkum la tota globo inter nacioni di omna kolori ed ideologii, e la probableso ke cintilo qua inicias la katen-reakto esos acendata sive balde sive tarde, intence o acidente, augmentos til ke, pos longa tempo, ol proximeskas certeso. On povus komparar la situaciono kun asemblo di deliktinta yuni enkarcerigita en chambro plena ye inflamebla materio kun buxo de alumeti - kun la pia averto ne uzar ol.

La duesma precipua motivo qua indikas kurta viv-expekto di homo sapiens dum l'epoko pos-Hiroshima es la paranoiika latero revelita da lua historio. Senpartisa observanto de plu avancinta planeto qua povus komprenar homala historio de Kro-Magnon til Auschwitz per un regardo, sendubite konkluzus ke nia speco es kelka-relate admirinda, grandaparte, tamen, tre malada biologial produkturo; e ke la konsequaji di lua mentala maladeso multe superpezas lua kultural atingi kande on konsideras la chanci di longa transvivo. La maxim persistanta sono qua reverberas tra homala historio es la batado di milito-tamburi. Tribuala militi, religiala militi, intercivitana militi, dinastiala militi, nacionala militi, revolucionala militi, koloniala militi, militi di konquesto e di liberigo, militi por preventar ed impedar omna militi, sequas l'una l'altra ye kateno di koaktala repetiveso tam longe kam la homaro povas rimemorar sua pasinto, e ni darfas kredar ke la kateno extensos future. Dum l'unesma duadek yari dil epoko pos-Hiroshima, inter la yari 0 e 20 p.H. - o 1946-66 segun nia anciena kalendario - quaradek militi per ordinara armi esis registragita da la Pentagon; ed adminime dufoye - Berlin 1950 e Kuba 1962 - ni esis ye la solio di nukleala milito. Se ni kareas la komforti di optimista penso, ni mustas expektar ke la fokala regioni di posibla konflikto duros driftar trans la globo quale regioni di alta preso super mapo meteorologiala. E la sola neferma protekto kontre l'expanso di lokal aden total konflikto, reciproka deskurajigo, sempre dependos, pro sua naturo ipsa, ye la represo o desprudenteso di faliiva individui e fanatikal rejimi. On ne povas ludar rusa ruleto longatempe.

La maxim frapant indiko di la patologio di nia speco es la kontrasto inter olua unika teknologial atingi e lua egale unika deskompetenteso pri la konduto di sua social aferi. Ni povas direktar la movo di sateliti cirkumjiranta distanta planeti, ma ni ne povas direktar la situaciono en Nord-Irlando. Homo povas livar la tero ed arivar sur la luno, ma ne povas transirar de Est- a West-Berlin. Prometeo extensas su a la steli kun mento-malada rideto ye sua vizajo e Totem-simbolo en sua manuo.

2

Me dicis nulo pri la plusa terori di biokemiala milito; nek pri la populiz-explozo, poluto, e tale plus, qui, quankam minacanta, tro distraktis l'atenco di la publiko de un central, dominacanta fakto: ke depos la yaro 1945 nia speco aquiris la diablala povo nihiligar su; e ke, judikante per lua historio, esas probabla ke ol uzos ta povo dum un ek la rieventanta krizi dum la ne-tro-fora futuro. La rezulto esus la transformo di spaco-navo Tero aden 'Flying Dutchman', driftant inter la steli kun sua mortinta navanaro.

Se co es la probabla futuro, pro quo ni devas durar nia pecopa esforci salvar la pando e preventar nia riveri divenar kloaki? O provizar por nia nepoti? O durar skribar ica libro? Ol ne es retorikala questiono, quale la general humoro di desiluziono che le yuna indikas. Ma esas adminime du bona respondi ad ol.

L'unesma es kontenat en la du vorti 'quale se' quin Hans Vaihinger transformis ad olim-influiva filozofiala sistemo: 'La Filozofio di Quale Se'. Kurte, ol signifikas ke homo mustas vivar segun 'fiktaji'; quale se l'iluzionala mondo di la sensi reprezentus Realeso; quale se lu havus libera volo quo igus lu responsar pri sua agi; quale se esus Deo por rekompensar pro vertuoza konduto, e tale plus. Simile, l'individuo mustas vivar quale se lu ne esus mortonta, e la homaro mustas projetar por sua futuro quale se sua dii ne esus limitizita. Esas nur per ica fiktaji ke la homala mento fabrikis habitebla universo, e sencizis ol.

La duesma respondo devenas de la simpla fakto ke quankam nia speco nun vivas per pruntita tempo, de yardeko a yardeko, e segun l'indiki ol driftas vers la finala katastrofo, ni ankore parolas pri probablesi e ne pri certesi. Esas sempre espero di lo neexpektita e lo neprevidita. Depos la zero-yaro di la nova kalendario, la homaro portis tempo-bombo cirkum sua kolo, e mustos askoltar olua tiktakado - plu lauta, min lauta, plu lauta - til ke sive ol explozas, sive on sucesas desfuzeizar ol. Tempo kurteskas, historio aceleras alonge vertijiganta exponentala kurvi, e raciono informas ni ke la chanci di sucesoza desfuzeizo ante ke esos tro tarda es mikra. Ni povas nur agar quale se esas ankore tempo por tal operaco.

Ma l'operaco bezonos plu radikal solvo kam rezolvi dil UNO, desarmizo-konferi ed apeli a raciono. Tal apeli sempre esis ignorata, de la tempo di la Hebrea profeti, pro la simpla motivo ke homo sapiens ne es racionoza ento - nam se lu esus, lu ne tante sangoze fushabus sua historio; nek esas indiki ke lu divenas racionoza.

3

L'unesma pazo vers posibla terapio es korekta diagnozo di quo faliis en nia speco. Esis multa probi pri tala diagnozo, invokanta la Biblala Falo, o la 'morto-volo' di Freud, o la 'teritorial obligo' di aktual etologiisti. Nula ek ici esis tre konvinkiva, nam nula komencis de la hipotezo ke homo sapiens forsan es anomala biologial speco, evolucional misfitanto, afliktata da endemia maladeso qua distingas ol de omna altra animal-speci - same quale linguo, cienco ed arto distingas ol pozitiva-sence. Ma esas precize ca neplezanta hipotezo qua provizas la komenc-punto di ca libro.

Evoluciono eroras; Julian Huxley komparas ol kun labirinto kun enorma nombro di blind alei duktant a stagno o extingeso. Po singla existanta speco centi perisis pasinte; la fosil-registro es refuz-korbo di la forjetita modeli di la Chefa Desegnero. L'evidenteso de la historio di la homaro e de aktuala cerebro-resercho amba forte sugestas ke ultempe dum la last exploziv etapi di la biologial evoluciono di homo sapiens ulo faliis; ke esas defekto, ula posible mortigiva injenior-eroro enkonstruktita en nia indijen aparato - plu precize, en la cirkuiti di nia nervala sistemo - qua explikus la latero di paranoio tra nia historio. Ico es la ledega ma kredebla hipotezo quan irga serioza inquesto pri la stando di la homaro mustas afrontar. La maxim habila intuicala diagnozeri - la poeti - duras informar ni ke la homaro es mento-malada e sempre esis tale; ma antropologiisti, psikiatriisti, e studenti di evoluciono ne egardas poeti serioze e klozadas sua okuli koram l'evidenteso. Ica nevolunto afrontar realeso es nature ipsa malauguroza simptomo. On povus objecionar ke on ne povas expektar folo konciar pri sua propra foleso. La respondo es ke lu povas, nam lu ne es tote fola totatempe. Dum lia remis-periodi, skizofreniiki skribis astonante lucida raporti pri sua maladeso.

Me nun propozos rezumala listo di la precipua patologial simptomi reflektita en la dizastroza historio di nia speco, e duros de simptomi a diskuto di lia posibla kauzi. Me restriktas la listo di simptomi a quar precipua tituli:

1. En la frua chapitri di Genezo, esas epizodo qua inspiris multa granda pikturi. Esas la ceno ube Abraham ligas sua filiulo ad amaso di ligno e preparas sekar lua guturo e brular lu, pro pura amo a Deo. De la komenco di historio ni vidas frapanta fenomeno quan antropologiisti til nun tro poke atencis: hom-sakrifiko, la ritual ocido di pueri, virgini, reji e heroi por pacigar e flatar dei konceptita dum inkubi. Esis omnaloka rituo, qua persistis de la prehistorial sunlevo til la somito di pre-Kolombiana civilizuri, ed en ula mondo-parti til la komenco di nia yarcento. De Suda Mar-insulani til la Skandinaviana marshani, del Estruskani til l'Azteki, ca praktiki emersis sendepende en la maxim diversa kulturi, kom manifesti di iluzionala latero en la homala psiko afliktanta la tota speco. Exkluzar la temo kom maligna kuriozajo di la pasinto implikas ignorar l'universaleso di la fenomeno, la signi quin ol provizas pri la paranoiika elemento en la homala mento e lua relato kun la fato di la homaro.

2. Homo sapiens es preske unika en l'animalaro pro lua indijo di instintala impedi kontre l'ocido di samspecani. La 'Lego di la Junglo' konocas nur un legitima ocid-motivo: la manjo-volo, e nur kondicione ke kaptanto e kaptato apartenas diferanta speci. Interne di la sama speco konkurenco e konflikto inter individui e grupi es solvata per simbolala minaco-konduto o ritualigita dueli qui finas per la fugo o cedo-gesto di un ek l'opozanti, e preske nultempe finas per ocidiva vundo. L'inhibiva fortesi - instintala tabui - kontre ocidar o grave vundar samspecani es tam povoza en maxim mult animali - inkluzante la primati - kam voli di hungro, sexuo o timo. La homaro es sola (ecepte ula kontroversal konduto che rati e formiki) pro praktikar samspecana ocido ye individual e kolektiva skalo, ye maniero spontana o organizita, pro motivi varianta de sexuala jaluzeso a quereli pri metafizikal doktrini. Samspecana milito permananta es central traito di la homala stando. Ol es ornita per l'apliko di tormento diversa-forme, de krucago ad elektro-shoki.

3. La triesma simptomo es proxime ligit a le antea: ol es manifestita en la kronika, quaze-skizofreniika fendo inter inter raciono ed emoco, inter la racionala fakultati di homo e lua senraciona, afekt-ligita kredi.

4. Fine, esas la frapanta disparateso, ja mencionita, inter la kresko-kurvi di cienco e teknologio unlatere e di etikal konduto altralatere; o, altravorte, inter la povi di la homal intelekto kande aplikat a mastresar l'ambiento e lua nepovo mantenar harmonioza relati inter la familio, la naciono e la speco. Cirkume du-e-duima yarmili antee, dum la sisesma yarcento a.K., la Greki embarkis ye la ciencal aventuro qua fine portis ni a la luno; to certe es impresiva kresko-kurvo. Ma la sisesma yarcento a.K. anke vidis l'emerso di Taoismo, Konfucianismo e Budhismo - la duadekesma di Hitlerismo, Stalinismo e Maoismo: esas nula perceptebla kresko-kurvo. Segun von Bertalanffy:

"To quon ni nomizas homala progreso es pure intelektal afero ... on ne vidas multa developo, tamen, ye l'etikala latero. Esas dubitinda ka la metodi di moderna milito es preferinda kam la granda stoni uzita por fendar la kranio di altra Neanderthaler. Esas evidenta ke l'etikala normi di Laotse e Budha ne infresis le nia. La homala kortico kontenas dek bilion neuroni qui posibligis la progreso de ston-hakilo ad avioni ed atom-bombi, de primitiva mitologio a quanto-teorio. Esas nula korespondanta developo ye l'instintala latero qua igus la homaro plubonigar sua konduto. Pro co, etikal exhorti, quale ofrita dum la yarcenti da la fonderi di religio e granda dukteri di la homaro, esis desquietigante neefikiva."

On povus extensar la listo di simptomi. Ma me kredas ke ti quin me mencionis indikas l'esenco di la homala situaciono. Li nature interdependas; tale on povas komprenar hom-sakrifiko kom subkategorio di la skizofreniika fendo inter raciono ed emoco, e la kontrasto inter la kresko-kurvi di teknologial ed etikal atingo povas esar komprenata kom plusa konsequajo.

4

Til nun ni movis en la domeno di fakti, atestita da la historial registro e la resercho dal antropologiisti pri prehistorio. Turnante de simptomi a kauzi ni mustas rekursar a plu-min spekulala teorii, qui itere interrelatas, ma apartenas diferanta faki, nome, neurofiziologio, antropologio e psikologio.

La neurofiziologial hipotezo es derivita de la tale-nomizita Papez-MacLean-teorio di emoci, apogata da triadek yari di experimental resercho. Me diskutis ol longe en 'The Ghost in the Machine', e restriktos me hike ye rezumo, sen inkluzar fiziologial detali.

La teorio es fondita sur la fundamental diferi pri anatomio e funciono inter l'anciena strukturi di la cerebro quin la homaro havas komune kun repteri e plu basa mamiferi, e l'aparte homala neokortico, quon evoluciono superimpozis sur oli - sen, tamen, certigar adequata koordino. La rezulto di ca evolucional eroro es desquieta kunexisto, freque eruptanta ye akuta konflikto, inter la profund anciena strukturi di la cerebro, precipue relatant instintal ed emocal konduto, e la neokortico quo dotis la homaro per linguo, logiko e simbolala penso. MacLean rezumis la rezultanta stando en teknikal papero, ma nenormale pitoreske:

"La homaro trovas su en la situaciono ke Naturo dotis lu esence per tri cerebri qui, malgre granda diferi ye strukturo, mustas kunfuncionar ed interkomunikar. La maxim anciena di ca cerebri es esence repterala. La duesma esis heredata de plu basa mamiferi, e la triesma es tarda mamiferala developo, qua ... igis la homaro specale la homaro. Parolante alegoriale pri ca tri cerebri interne di cerebro, ni povus imaginar ke kande psikiatriisto pregas malado jacar sur la sofao, lu pregas lu extensar apud kavalo e krokodilo."

Se ni substitucas po l'individua malado la tota homaro, e po la sofao di la psikiatriisto la ceneyo di historio, ni obtenas groteska, ma esence vera imajo di la homala situaciono.

En plu recenta diskurso-serio pri neurofiziologio, MacLean ofris plusa metaforo:

"En la populara linguo hodiala, on povus pensar pri ca tri cerebri kom biologial komputori, singla kun sua propra formo di subjektaleso e sua propra inteligenteso, sua propra sento di tempo e spaco e sua propra memoro, motoro ed altra funcioni ..."

La 'repteral' ed 'anciena mamiferal' cerebri kune formacas la tale-nomizita limbika* sistemo, quon, por simpleso, ni povas nomizar la 'anciena cerebro', apud la neokortico, la specale homala 'penso-chapelo'. Ma dum ke l'antediluvia strukturi ye la kerno di nia cerebro, qui direktas instinti, pasioni e biologial voli, esis apene tushata da la fingri di evoluciono, la neokortico di la prehomi expansis dum la lasta duimo milion yari ye exploziva rapideso qua es sen precedento en la historio di evoluciono - tante rapida ke ula anatomiisti komparis ol kun tumorala kreskajo.

Ica cerebr-explozo dum la duesma duimo di la Pleistocen-epoko semble sequis la sorto di exponental kurvo qua recente divenis tante familiara che ni - populiz-explozo, inform-explozo, ec. - e forsan esas plu kam surfacala analogeso hike, nam omna ca kurvi reflektas la fenomeno dil acelero di historio en diversa domeni. Ma explozi ne produktas harmonioza rezulti. La rezulto cakaze semble esis ke la rapide developanta penso-chapelo, quo dotis la homaro per lua racionala povi, ne esis bone integrigata e koordinata kun l'ancien emoco-ligita strukturi sur qui ol esis superimpozata per tante senprecedenta rapideso. La neuronala voyi konektanta neokortico kun l'anciena strukturi di la meza-cerebro es semble neadequata.

Tale la cerebr-explozo produktis mentale nestabila speco che qua anciena cerebro e nova cerebro, emoco ed intelekto, fido e raciono, konfliktas. Unlatere, la pala gisajo di racionala penso, di logiko pendita ye dina filo tro facile ruptebla; altralatere, la furio di pasionoze tenata senraciona kredi, reflektita en la holokausti di pasinta e nuna historio.

Se neurofiziologial evidenteso ne docabus ni lo kontrea, ni expektus ol revelar evolucional procedo qua gradale transformis la primitiv anciena cerebro a plu komplex instrumento - quale ol transformis brankio a pulmono, o l'avanmembro di la repterala preiranto al alo dil ucelo, la floso di la baleno, la manuo di la homo. Ma vice transformar anciena cerebro a nova, evoluciono superimpozis nova supera strukturo sur anciena kun parte koincidanta funcioni, e sen provizar la nova cerebro per klara direkto-povo super l'anciena.

Krude dicite: evoluciono lasis nesekura kelka skrubi inter la neokortico e la hipotalamo. MacClean inventis la termino skizofiziologio por ica endemia defekto en la homala nerv-sistemo. Il definas ol kom

"... dikotomeso ye la funciono dil anciena e nova kortico qua forsan explikas diferi inter emocal ed intelektal konduto. Dum ke nia intelektal funcioni es facata en la maxim nova e maxim alte developita parto di la cerebro, nia afektal konduto duras esar dominacata da relative krud e primitiva sistemo, da anciena strukturi en la cerebro di qui la fundamental modelo nur poke chanjis dum la tota procedo di evoluciono de muso a homo."

La hipotezo ke ca sorto di skizofiziologio es parto di nia genetikal heredajo, enkonstruktita en la speco, povus kontributar multo al expliko di kelka patologial simptomi supre listizita. La kronika konflikto inter racionala penso e senraciona kredi, la rezultanta paranoiika latero en nia historio, la kontrasto inter la kresko-kurvi di cienco ed etiko, fine divenus komprenebla ed expresebla per fiziologial termini. Ed irga stando expresebla per fiziologial termini devas esar acesebla per kuraci - quale ni diskutos plu tarde. Nun ni notez ke l'origino di ca evolucional eroro qua produktis la skizofiziologial karaktero di la homaro semble esis la rapida, quaze-brutal superimpozo (vice transformo) di la neokortico sur l'anciena strukturi e la rezultanta nesuficanta koordino inter la nova cerebro e l'anciena, e neadequata direkto dil antea super la lasta.

Konkluzante ca parto, on devas emfazar plusafoye ke che la studento di evoluciono, esas nulo neprobabla en la supozo ke l'indijen aparato di la homaro, quankam superesanta ta di irga animal-speco, tamen kontenas ula grava defekto en la cirkuitaro di ta maxim precoz e delikat instrumento, la nerv-sistemo. Kande la biologiisto parolas pri evolucional 'erori', lu ne reprochas evoluciono pro faliar atingar ula teorial idealo, ma signifikas ulo tre simpla e preciza: ul evidenta deviaco de la normi di injenior-eficienteso di Naturo ipsa, qua privacus organo di lua efikiveso - quale la monstratra korn-branchi dil Irlandan alko, nun extingita. Tortugi e koleopteri es bone protektata da lia shildo, ma ol igis li tante supre-pezoza ke se dum kombato o pro misaventuro li falas sur sua dorso, li ne povas retroturnar sur sua gambi, e mortas pro hungro - groteska konstrukto-defekto quan Kafka transformis a simbolo di la homala situaciono.

Ma la maxim grand erori okuris en l'evoluciono di la diversa speci di cerebro. Tale la cerebro di la senvertebri evolucionis cirkum la nutrala kanalo, tale ke se la neuronal amaso evolucionus ed expansus, la nutrala kanalo esus plu multe kompresita (quale eventis che aranei e skorpioni, qui povas aceptar nur liquidi tra sua guturi e divenis sanguisugi). Gaskell, en 'The Origin of Vertebrates', komentis:

"Kande la vertebrozi aparis, la direciono e progreso di vario che l'Artropodi esis duktanta, pro la perforo di la cerebro dal esofago, a terorigiva dilemo - sive la povo manjar sen suficant inteligenteso por kaptar nutrivo, sive inteligenteso suficanta por kaptar nutrivo e nula povo konsumar ol."

Ed altra granda biologiisto, Wood Jones:

"Yen hike fino di la progreso ye cerebro-konstrukto che la senvertebri ... La senvertebri mortigive eroris kande li komencis konstruktar sua cerebri cirkum l'esofago. Lia probo developar granda cerebri faliis ... Li mustas rikomencar."

La vertebrozi rikomencis. Ma un ek la precipua faki di la vertebrozi, l'Australiana marsupiali (qui, nequale ni placentali, portas sua nekompleta bebei en saki) itere eniris sako-strado. Lia cerebro indijas necesa komponento, la corpus callosum - evidenta nerv-regiono qua, che placentali, konektas la dextra e sinistra cerebral hemisferi. Or recenta cerebro-resercho deskovris fundamental divido di funcioni en la du hemisferi qui interkomplementas quale Yin e Yang. Evidente la du hemisferi mustas kunlaborar por ke l'animalo (o homo) plene profitez per oli. L'absenteso di corpus callosum do implikas neadequata koordino inter la du duimi di la cerebro - frazo qua havas malaugure familiara sono. To forsan es la precipua motivo pro quo l'evoluciono di la marsupiali - quankam ol produktis multa speci qui tre similesas sua placental kuzi - fine ne povis progresar sur l'evolucionala skalo a nivelo plu alta kam la koalo.

Me retrovenos a la facinanta e multe-neglijita temo di la marsupiali plu tarde. En la nuna kuntexto, li e l'artropodi, plus altra exempli, servez kom avertala naraci, qui plufaciligas aceptar la posibleso ke homo sapiens, anke, povas esar viktimo di defektoza cerebro-desegno. Ni, danke Deo, havas solida corpus callosum qua integrigas la dextra e sinistra duimi, horizontale; ma vertikala-sinse, de la sino di konceptala penso a la sponjatra profundesi di instinto e pasiono, omno ne es tante bona. L'evidenteso de la fiziologiala laboratorio, la tragediala registro di historio granda-skale, e la trivial anomalesi en nia omnadiala konduto, omna indikas la sama konkluzo.

A Parti 5-8 >>

[Prologo di 'Janus - A summing up', 1978; tradukita da James Chandler]


Retro al Ido-indexo

James Chandler 14-Jul-03