El stacis en sua kapoto dum minuto probante rimemorar l'exakta vorti dal mediko, serchante nuanci, irgo celita en lua vorti. El probis rimemorar ka lua mieno chanjis kande il examenis la puero. El rimemoris ke lua aspekto kompozis su kande il apertis l'okuli dil puero ed askoltis lua respiro.
El iris al pordo e retroregardis. El regardis la puero, lore la patro. El ekiris la chambro e klozis la pordo.
El pasis la flegisteyo e marchis til la fino dil koridoro, serchante l'elevatoro. Fine dil koridoro, el turnis addextre ed eniris mikra varteyo ube nigra familio sidis. Esis mezevanta viro en kakia kamizo e pantalono, bazbalon-chapelo sur lua kapo. Granda muliero en robo e pantofli sidachis en stulo. Deked-evantino en *jinzo, hari plektita, jacis en stulo fumante sigareto, kruc-gamba. La familio regardis Ann kande el eniris la chambro. La tableto esis kovrita per manjajo-kontenili e plastika tasi.
"Franklin", la granda muliero dicis. "Ka koncernas Franklin?". "Dicez a me nun, siorino", la muliero dicis. "Ka koncernas Franklin?" El probis levar su ek la stulo, ma la viro manue impedis el.
"Kalmigez vu", il dicis. "Evelyn."
"Me demandas pardono", Ann dicis. "Me serchas l'elevatoro. Mea filiulo es che la hospitalo, e me ne povas trovar l'elevatoro."
"Elevatoro es tavoye, turnez addextre", la viro dicis fingre indikante.
La yunino fumis sua sigareto e regardis Ann. Elua okuli esis preske klozita, ed elua larja labii lente exhalis la fumo. La nigra muliero ne plus esis interesata pri Ann.
"Mea filiulo frapesis da automobilo", Ann dicis al viro. El bezonis explikar su. "Il sufras pro sukuseso e kranio-ruptureto, ma il risaneskos. Il sufras pro shoko nun, ma forsan anke es ulsorta komato. To vere desquietigas me, la komato. Me ekiras dum kelka tempo, ma mea spozulo restas kun il. Forsan il vekos dum mea absenteso."
"To es mala", la viro dicis. Il regardis la tablo, lore Ann. Il dicis, "Nia Franklin, il es sur la operaco-tablo. Ulu sekis il. Probis ocidar il. Esis lukto, che partio. On dicas ke il nur stacis regardante. Trublante nulu. Ma to ne importas nunepoke. Nun il es sur la operaco-tablo. Ni nur esperas e pregas, ni povas agar nur to nun."
Ann riregardis la yunino, elqua ankore regardis Ann, e la muliero, di qua l'okuli esis nun klozita. Ann vidis elua labii movar, formacante vorti. El volis questionar pri ca vorti. El volis pluse parolar kun ca homi qui same vartis kam el. El timis, e li timis. To esis komuna inter li. El volis parolar pluse pri l'acidento, pri Scotty, ke lo eventis lor lua naskodio, lundio, e ke il esis ankore senkoncia. Ma el ne savis komencar. El stacis tace regardante li.
El iris alonge l'indikita koridoro e trovis l'elevatoro. El vartis avan la klozita pordi, questionante su pri sua agado. Lore el pulsis la butono.
11.
El vehis aden la privata voyo ed ekswichis la motoro. El klozis sua okuli ed inklinis sua kapo sur la roto. El askoltis la tiktako dil koldeskanta motoro. El ekiris l'automobilo. El audis la hundo aboyar en la domo. El iris til la pordo, klefklozita. El eniris ed enswichis lampi e krucho por teo. El apertis hundo-nutrivo e nutris Slug sur la dopa portiko. La hundo manjis hungrante. Ol kuradis aden la koqueyo por vidar kad el restos. Kande el sideskis sur la sofao kun sua teo, la telefonilo sonis.
"Yes!" el respondis. "Saluto!"
"Sno. Weiss", voco di viro dicis. Esis kin kloki matine, ed el kredis audar mashini ulsorta funde.
"Yes, yes! Quo esas?" el dicis. "Yen Sno. Weiss. Yen el. Quo esas, prego?" El askoltis la fundala soni. "Ka koncernas Scotty, nome di Kristo?"
"Scotty", la voco dil viro dicis. "Koncernas Scotty, yes. Koncernas Scotty, ta problemo. Ka vu oblivias pri Scotty?" la viro dicis. Lore il riakrochis.
El encifrigis la numero dil hospitalo e demandis la triesma etajo. El demandis informo pri sua filiulo del flegisto qua respondis. Lore el demandis parolar kun sua spozulo. El dicis ke esis urjanta.
El vartis, tenante la telefon-kordo. El klozis sua okuli e nauzeis. El mustos koaktar su manjar. Slug envenis del portiko e jaceskis proxim elua pedi. El tiris lua orelo dum ke lu lekis elua fingri. Howard respondis.
"Ulu jus telefonis adhike", el dicis. El tordis la telefon-kordo. "Il dicis ke koncernas Scotty", el kriis.
"Scotty standas bone", Howard informis el. "Il ankore dormas. Esas nula chanjo. La flegisto vizitis dufoye. Flegisto o mediko. Il standas bone."
"Viro telefonis. Il dicis ke koncernas Scotty", el dicis.
"Karino, vu repozez, vu bezonas repozar. Mustas esar la sama viro qua telefonis a me. Obliviez lo. Retrovenez adhike pos repozar. Lore ni dejunetos."
"Dejuneto", el dicis. "Me ne volas dejuneto."
"Me intencas, suko o simila", il dicis. "Me ne savas. Me savas nulo, Ann. Jesu. Me anke ne hungras. Ann, parolar es desfacila nun. Me stacas che la skribtablo. Dr. Francis retrovenos ye 8 kloki camatine. Il informos ni lore, ulo definita. Ton flegisto dicis. El savis nur to. Ann? Karino, forsan ni savos plu multo lore. Ok kloki. Retrovenez ante lore. Intertempe, me es hike e Scotty standas bone. Ankore same", il adjuntis.
"Me drinkis taso de teo", el dicis, "kande la telefonilo sonis. Lu dicis ke koncernas Scotty. Esis bruiso funde. Kad esis tala bruiso dum vua telefono, Howard?"
"Me ne memoras", il dicis. "Forsan la konduktinto dil automobilo, forsan il es psikosiko e saveskis pri Scotty. Ma me es hike kun il. Repozez quale vu intencis. Balnez e retrovenez ante sep kloki, e ni kunparolos kun la mediko kande il arivos. Lo finos bone, karino. Me es hike, e mediki e flegisti cirkume. On dicas ke il standas stabile."
"Me pavoregas", el dicis.
El balnis. El lavis e sikigis su rapide, ne lavante sua hari. El metis neta subvesti, lana pantalono e jerzeo. El eniris la salono, ube la hundo regardis el e lua kaudo frapis l'etajo. Jorneskis kande el ekiris al automobilo.
El eniris la parkeyo dil hospitalo e haltis apud la pordo. El sentis ke el ulmaniere responsis pri la fato dil puero. El pensis pri la nigra familio. El memoris la nomo Franklin e la tablo kovrita per manjajo-refuzaji, e la yunino fumante sigareto. "Ne genitez filii", el dicis al imajo dil yunino dum enirar la hospitalo. "Nome di Deo, ne."
12.
El acensis per l'elevatoro al triesma etajo kun du flegisti. Esis merkurdi-matine, kelka minuti ante sep kloki. Esis mesajo por Dr. Madison kande la pordi dil elevatoro apertis ye la triesma etajo. El ekiris dop la flegisti, qui turnis e duris la konverso quon el interruptabis per enirar. El marchis alonge la koridoro til la chambreto ube la nigra familio vartabis. Li ne plus esis ibe, e la stuli esis dismovita. Sur la tablo esis la sama tasi e refuzaji, en la cindruyo esis sigaret-restaji.
El haltis che la flegisteyo. Flegistino stacis dop la skribtablo, brosante sua hari ed ocitante.
"Esis nigra puerulo en kirurgio lastanokte", Ann dicis. "Franklin esis lua nomo. Lua familio esis en la varteyo. Me volas inquestar pri lua stando."
"Il mortis", dicis la flegisto. La flegisto tenis la brosilo e regardis el. "Ka vu es amiko dil familio?"
"Me renkontris la familio lastanokte", Ann dicis. "Mea filiulo es en la hospitalo. Il sufras pro shoko. Ni ne savas certe. Me nur questionis me pri Franklin. Danko." El iris alonge la koridoro. El hastis sen regardar la flegisti ed eniris la chambro dil puero.
Howard stacis ye la fenestro. Il turnis kande el eniris.
"Quale il standas?" el dicis. El iris a la lito. Semblis ad el ke el esis longe absenta. El tushis la vizajo dil puero. "Howard?"
"Dr. Francis vizitis recente", Howard dicis.
"Me kredis ke il venos ye ok kloki", el dicis rapide.
"Altra mediko esis kun il. Neurologiisto."
"Neurologiisto", el dicis.
Howard kape konfirmis. "Quon li dicis, Howard? Nome di Kristo, quon li dicis? Quo esas?"
"Li dicis ke li prenos il por plusa probi, Ann. Li kredas ke li operacos, karino. Karino, li ya operacos. Li ne savas pro quo il ne vekas. Ne esas nur shoko o sukuseso, li savas to nun. Esas en lua kranio, la rupturo, koncernas to, li kredas. Do li operacos. Me probis telefonar a vu, ma vu ja livis la domo."
"Ho, Deo", el dicis. "Ho, Howard", el dicis, prenante ilua brakii.
"Regardez!" Howard dicis. "Scotty! Regardez, Ann!" Il turnigis el vers la lito.
La puero apertis sua okuli, lore klozis oli. Il riapertis oli. L'okuli regardis rekte, lore movis lente en lua kapo til ke li regardis Howard ed Ann.
"Scotty", lua matro dicis, movante a la lito.
"He, Scott", lua patro dicis. "He, filiulo."
Li inklinis super la lito. Howard tenis la manuo dil puero e presis ol. Ann kisis lua fronto plurafoye. El pozis sua manui sur lua vizajo. "Scotty, karo, esas Mama e Papa", el dicis. "Scotty?"
La puero regardis li, ma sen rikonoco-signo. Lore lua boko apertis, lua okuli klozis, ed il kriachis vakuigante sua pulmoni. Lua vizajo semble laxeskis e moleskis lore. Lua labii apertis e lua lasta respiro exhalesis tra lua guturo ed ek lua klozita denti.
13.
La mediki nomizis ol celita obstrukto e dicis ke ol esis un-ek-milion cirkonstanco. Forsan se on povabus detektar ol ulmaniere ed entraprezar kirurgio, on povabus salvar il. Ma probable ne. Omnakaze, quon on serchabus? Nulo aparis en la probi o X-radii.
Dr. Francis tremis. "Me ne povas expresar quante male me sentas. Me tante regretas, me ne povas expresar", il dicis dum duktar li al salono dil mediki. Mediko sidis en stulo spektante matinala TV-programo. Il portis verda vestaro, e verda boneto quo kovris lua hari. Il regardis Howard ed Ann, lore Dr. Francis. Il staceskis, ekswichis la televiziono ed ekiris la chambro. Dr. Francis guidis Ann al sofao, sideskis apud el, e paroleskis per basa, konsolacanta voco. Unfoye, il embracis el. Lua pektoro acensis e falis kontre elua shultro. El permisis il tenar el. Howard eniris la tualeteyo, ma sen klozar la pordo. Pos violentoza ploro, il lavis sua vizajo. Lore il sideskis apud la tableto kun telefonilo. Il regardis la telefonilo, quale il decidis quon agar. Il telefonadis. Pos kelka tempo, Dr. Francis uzis la telefonilo.
"Ka me povas agar ulo plusa nun", il questionis li.
Howard sukusis sua kapo. Ann regardis Dr. Francis quale el ne komprenis lua vorti.
La mediko duktis li al pordo dil hospitalo. Homi eniris e livis la hospitalo. Esis 11 kloki matine. Ann konciis quante lente, preske kontrevole, el marchis. Semblis ad el ke Dr. Francis koaktis li livar kande li devis restar, kande lo esus la justa ago. El regardis la parkeyo, lore la hospitalo. El sukusis sua kapo. "No, no", el dicis. "Me ne povas lasar il hike, no." El askoltis ta vorti e pensis ke el povis nur dicar frazi de TV-programi. El volis ke la vorti esez elua vorti. "No", el dicis, e rimemoris la nigra muliero. "No", el ri-dicis.
"Me parolos kun vi plu tarde", la mediko dicis a Howard. "Esas ankore taski facenda, aferi solvenda til nia kontenteso. Kozi explikenda."
"Autopsio", Howard dicis.
Dr. Francis kape konfirmis.
"Me komprenas", Howard dicis. Lore il dicis, "Ho, Jesu. No, me ne komprenas, doktoro. Me ne povas, ne povas. Me ne povas."
Dr. Francis pozis sua brakio cirkum la shultri di Howard. "Me regretas. Deo, me tante regretas." Il extensis sua manuo. Howard regardis la manuo, lore tenis ol. Dr. Francis ri-embracis Ann. Il semblis plena de ulsorta boneso, quon el ne komprenis. El ankore regardis la hospitalo. Dum ke li ekvehis la parkeyo, el retroregardis al hospitalo.
14.
Heme, el sidis sur la sofao, manui en sua poshi. Howard klozis la pordo dil chambro dil puero. Il startis la kafe-mashino e trovis vakua buxo. Il pensis kolektar la kozi dil puero cirkum la salono. Ma vicee il sideskis apud el sur la sofao, forpulsis la buxo, ed inklinis su, brakii inter sua gambi. Il ploreskis. El frapetis ilua shultro. "Il es departinta", el dicis. El frapetadis ilua shultro. El audis la kafe-mashino sisar en la koqueyo. "Howard, il es departinta", el dicis tenere. "Il es departinta e nun ni mustas kustumeskar pri to. Pri esar sola."
Plu tarde, Howard movis senskope cirkum la chambro kun la buxo, pozante nulo aden ol, ma kolektante kelka kozi sur l'etajo. Il depozis la buxo ed adportis kafeo aden la salono. Plu tarde, Ann telefonis a parenti. Pos ke la parento respondis, el parolachis kelka vorti e ploretis. Lore el kalme explikis pri lo eventinta e pri aranji. Howard portis la buxo al gareyo, ube il vidis la biciklo dil puero. Il lasis falar la buxo e sideskis sur la trotuaro apud ol. Il prenis la biciklo e turnis la roto.
Ann akrochis la telefonilo pos parolar kun sua fratino. El serchis altra numero kande la telefonilo sonis. El desakrochis ol rapide.
"Saluto," el dicis, ed audis funde zum-bruiso. "Saluto!" el dicis. "Nome di Deo", el dicis. "Qua esas? Quon vu volas?"
"Vua Scotty, il es pronta por vu", la voco dil viro dicis. "Ka vu obliviis il?"
"Vu mala bastardo!" el kriis aden la telefonilo. "Quale vu povas agar ico, vu mala hundino-filio?"
"Scotty", la viro dicis. "Ka vu obliviis pri Scotty?" Lore il riakrochis.
Howard audis la kriado e trovis el plorante. Il prenis la telefonilo ed askoltis la pronta-tono.
15.
Multe plu tarde, jus ante noktomezo, pos ke li traktis mult aferi, la telefonilo risonis.
"Vu respondez", el dicis. "Howard, esas il, me savas." Li sidis an la koqueyo-tablo kun kafeo avan li. Howard havis glaseto de wiskio apud sua taso. Il respondis lor la triesma sono.
"Saluto", il dicis. "Qua esas? Saluto! Saluto!" La lineo deskonektis. "Il riakrochis", Howard dicis. "Irgaqua esis."
"Esis il", el dicis. "Ta bastardo, me volas ocidar il", el dicis. "Me volas pafar il e spektar il tresayar", el dicis.
"Ann, Deo mea", il dicis.
"Ka vu audis ulo?" el dicis. "Funde? Bruiso, mashino, zumado?"
"Nulo, vere. Nulo tala", il dicis. "Esis poka tempo. Me kredas ke esis radio-muziko. Yes, radio sonis, me perceptis nur to. Me tote ne savas, quo eventas", il dicis.
El sukusis sua kapo. "Se me povus trovar il." Lore el saveskis. Scotty, la kuko, la telefon-numero. El retropulsis la stulo e staceskis. "Vehigez me al butik-centro", el dicis. "Howard."
"Quon vu dicas?"
"La butik-centro. Me savas, qua telefonadas. Me savas, qua esas. La bakisto. La hundino-filio-bakisto, Howard. Me bakigis il kuko por l'aniversario di Scotty. Esas ta, qua telefonas. Ta havas la numero e telefonadas a ni. La bakisto, ta bastardo."
16.
Li vehis al butik-centro. La cielo esis klara e la steli videbla. Esis kolda, e li uzis la varmigilo en l'automobilo. Li haltis avan la bakerio. Omna butiki esis klozita, ma esis automobili trans la parkeyo avan la cinemo. La bakeri-fenestri esis senluma, ma tra la vitro li vidis lumo en la dopa chambro e, de tempo a tempo, granda viro en avantalo movanta en la blanka lumo. Tra`la vitro, el vidis vetrini e tableti kun stuli. El probis la pordo. El frapis la vitro. Ma se la bakisto audis, il ne reaktis.
Li cirkumvehis la bakerio e haltis. Li ekiris l'automobilo. Esis signo proxim la dopa pordo: LA BAKERIO, SPECALA KOMENDI. El audis radio en la bakerio ed ulo stridis - ka forn-pordo? El frapis la pordo e vartis. El rifrapis, plu laute. La radio minlauteskis ed esis skrap-sono.
Ulu klefapertis la pordo. La bakisto stacis en la lumo e regardis li. "Me es klozita", il dicis. "Quon vi volas ica-kloke? Esas noktomezo. Ka vi es ebria?"
El enpazis la lumo. Lore il rikonocis el. "Esas vu", il dicis.
"Esas me", el dicis. "La matro di Scotty. Yen la patro di Scotty. Ni volas envenar."
La bakisto dicis, "Me es okupata nun. Me mustas laborar."
El envenis omnakaze. Howard sequis el. La bakisto retretis. "Odoras quale bakerio hike. Ka ne odoras quale bakerio hike, Howard?"
"Quon vi volas?" la bakisto dicis. "Forsan vi volas via kuko? Yes, vi decidis ke vi volas via kuko. Vi komendis kuko, ka ne?"
"Vu es inteligenta bakisto", el dicis. "Howard, yen la viro qua telefonadis a ni." El regardis il feroce. Esis profundo brulo en el, iraco quo sentigis el plu granda kam su, plu granda kam ca du viri.
"Vartez", la bakisto dicis. "Vi volas querar via tri-di-evanta kuko? Ka? Me ne volas argumentar kun vu, siorino. Yen ol, desfresheskanta. Me donos ol a vu duima-prece. Ka ne? Vu volas ol, vu darfas havar ol. Ol es neutila por me, por irgu nun. Kustis tempo e pekunio por facar`ta kuko. Se vu volas ol, bone, se vu ne volas ol, anke bone. Me bezonas laborar."
"Plusa kuki", el dicis. El savis ke el dominacis lo kreskanta en el. El esis kalma.
"Siorino, me laboras dekesis hori diale por ganar vivo-pekunio." Il vishis sua manui sur l'avantalo. "Me laboras jorne e nokte hike, por ganar suficanta pekunio." Regardo da Ann dicigis il, "Nula trublo." Il prenis pasto-rulilo e frapetis sua manuo. "Ka vu volas la kuko o ne? Me bezonas laborar. Bakisti laboras nokte", il dicis. El pensis ke ilua okuli esis mikra e meskina. Lua kolo esis dika e grosa.
"Me savas ke bakisti laboras nokte", Ann dicis. "Li telefonas nokte, anke. Vu bastardo", el dicis.
17.
La bakisto duris frapetar sua manuo per la pasto-rulilo. Il regardis Howard. "Esez sorgoza", il dicis a Howard.
"Mea filiulo es mortinta", el dicis kun kolda finaleso. "Il frapesis da automobilo lundi-matine. Ni vartis kun il til ke il mortis. Ma, nature, vu ne devas savar to, ka? Bakisti ne povas savar omno, ka, Sr Bakisto? Ma il es mortinta. Il es mortinta, vu bastardo!" Tam subite kam ol kreskis en el, l'iraco diminutis, divenante nauzeo. El inklinis kontre la ligna farin-kovrita tablo, e ploreskis. "Esas nejusta", el dicis. "Esas, esas nejusta."
Howard tushis elua dorso e regardis la bakisto. "Shamez", Howard dicis ad il. "Shamo."
La bakisto depozis la pasto-rulilo. Il desmetis sua avantalo. Il lente sukusis sua kapo. Il tiris stulo de sub la tablo, sur quo esis paperi e fakturi, adicion-mashino e telefon-indexo. "Voluntez sideskar", il dicis. "Me queros por vu stulo", il dicis a Howard. "Sideskez nun, prego". La bakisto iris al fronto dil butiko e retrovenis kun du fera stuleti. "Voluntez sideskar, vi homi."
Ann vishis sua okuli e regardis la bakisto. "Me volis ocidar vu", el dicis. "Me volis ke vu mortez."
La bakisto kreis spaco por li an la tablo. Il forshovis l'adicion-mashino, kun la not-papero e fakturi. Il pulsis la telefon-indexo adsur l'etajo. Howard ed Ann sideskis. La bakisto sideskis, anke.
"Permisez me demandar pardono", la bakisto dicis. "Nur Deo savas mea regreto. Askoltez me. Me es nur bakisto. Nulo altra. Forsan ante multa yari, me esis altrasorta homo. Me oblivias, me ne savas certe. Ma ne plus. Nun me es nur bakisto. To ne exkuzas mea agado, me savas lo. Ma me tre regretas. Pro vua filiulo, pro mea rolo", la bakisto dicis. "Me ipsa havas nula filii, do me povas nur imaginar via sento. Nun me povas nur expresar mea regreto. Pardonez me, se vi povas", la bakisto dicis. "Me ne es mala homo, me kredas. Ne mala, quale vi dicis telefone. Vi mustas komprenar, ke me ne plus savas agar, semble. Voluntez", la viro dicis, "kad ek via kordii, vi povas pardonar me?"
18.
Esis varma en la bakerio. Howard staceskis e desmetis sua kapoto. La bakisto staceskis, iris al forno ed ekswichis ol. Il trovis tasi e varsis kafeo ek elektrala kafe-mashino. Il pozis kartono de kremo sur la tablo, e bolo de sukro.
"Vi probable bezonas manjar ulo", la bakisto dicis. "Me esperas ke vi manjos mea varma paneti. Vi bezonas manjar por sustenar vi. Manjar es mikra bonajo dum tala tempo", il dicis.
Il servis a li varma cinamo-paneti freshe ek la forno, la sukrajo ankore liquida. Il pozis butro sur la tablo e kulteli por aplikar ol. Lore la bakisto sideskis an la tablo kun li. Il vartis, vartis til ke li amba prenis paneto e manjeskis. "Esas bona manjar ulo", il dicis. "Esas plusa. Parmanjez. Tam multa kam vi volas. Esas senlimita paneti hike."
Li manjis paneti e drinkis kafeo. Ann subite hungris, e la paneti esis varma e dolca. El manjis tri, to quo plezis la bakisto. Lore il paroleskis. Li askoltis atenceme. Malgre fatigita ed angoroza, li askoltis la bakisto. Il paroleskis pri soleso, e la sento di dubito e limito dum sua meza yari. Il explikis a li pri esar senfilia dum tanta yari. Pri repetar la dii kun la forni senfine plena e senfine vakua. La parti-manjaji, la festi por qui il laboris, manui en sukrajo. La mikra mariaj-pari sur kuki. Centi de li, no, mili nun. Imaginez omna ta kandeli. Lua mestiero es necesa. Il es bakisto. Plu bona kam esar floristo, plu bona nutrar homi. Ica odoro superesas ta di flori.
"Flarez ico", la bakisto dicis, ruptante obskura pano. "Ol es pezoza pano, ma richa." Li flaris ol, lore gustis ol. Ol gustis di melasi e grosa grani. Li askoltis il. Li manjis to, quon li povis. Li glutis la obskura grani. Esis quale jornlumo sub la elektrala lampi. Li parolis til matinesko, e ne pensis pri livar.
FINO
Raymond Carver, 'Short Cuts' (1993)
James Chandler 16-dec-04