LINGUAL QUESTIONES.

Praktikal propositione.

[From Novialiste 5, marte 1935:]

Fro distinguiti filologe nus ha reciva li sekuentu:

In li unesmi numre de NOVIALISTE Profesore Jespersen invita ko-novialistes senda sen remarkes pri li diversi punktus dutosi.

Kom komensanti novialiste me non have li necesari savo e pro tum anke non li jure tu indika li alternativi formes e vordes. Tamen in li kurti tempe depos ke me komensad studia novial me ha trova nombrosi problemetes, kel me til nun non ha suksese tu solu.

Es evidentim non-posibli previda omni desfacilitates de omni lernantes; es dunke non astonant, ke AIL e NL non sempre kontena li desirat informatione. (Ya es naturim anke posibli, e mem probabli, ke me ye kelki kasus non ha sercha sat diligentim!). Ob tamen non esud fabli tu inserte novi rubrike in NOVIALISTE, in kel on povud trakta problemetes del sorte, pri kel me pensa?

Hir seku kelki punktus, pri kel me es ye (? in) duto:

1. Ob on es liberi tu usa "tu" kun (? ko) infinitive tot segunvolim, o ob exista regles plu o min fixisat pri li uso de ti vordes?

Respondo. On darfa usa tu segunvolim, egardant klareso e beleso del satse. Li artikles da Prof. Jespersen kontena imitindi exemples.

2. Ob "ko" es sempre korekt insted "kun"?

Resp. No. Ko es adverbe (= "kune" in ido), kun es prepositione. Ex.: Homes pove ko-viva e viva ko; ma les ko-viva kun altri homes, kun mutu etc.: li matra arivad kun sen filia; li matra e lan filia ko-arivad o arivad ko; li bebes ko-dorma o dorma ko in li lite; me komprad dis hause kun li gardene. Nus ko-laborad kun altres kun plesire.

3. Quum es li difero inter "mus" e "deve"? Ob li sami difero kam inter angli "have to, must" e "ought to, should" o inter germani "muss, musste" e "müsste"?

Resp. Mus exprese necesareso sinkonditional, absoluti e nonresistabli. Ex.: on mus manja por viva; quantifoy me mus repeti tum a vu! omni homes mus mori; me mused rida vidant ti droli spektakle. Deve have imperativi nature, lu bli usa in komandos, preskriptiones e konsiles. Ex.: On deve obedia li leges; si vu voli standa bonim, vu deve es sobri; naturim me devud non ha tua li hunde, ma pro ke le esed rabiosi, me mused shuta le por salva li infantes.

4. Quum es li adjektive derivat fro "Alpes"? Ob "alpi"? E qualim on pove distinkte inter li nome del montaro e ti del homes del (anglim) "Alpine" rase? E inter li mediterane (Norde) e membre del mediterani (nordi) rase?

Resp. Adjektives bli deriva fro subst. per afixes (-al, -ari, -atri, -osi, -an(i, -e, -o, -a); dunke alpal, alposi (lande, teritorie), alpani (rase, popule, home), alpanes; ma alpini, alpiniste etc. have li jure del kosmopoliti vordes. Fro mediteran(i) = "kel lia mid lande", es formabli mediterani homes, mare, landes, litores, popules, klimate, etc., anke mediteran-ane. Fro Norde on deriva nordi e nordal (landes, klimate, homes etc.), nordane(-o, -a) nordani (humere, politike, type etc.), nordane(-o, -a) nordani (humere, politike, type etc.).

5. Ob "non jena vu" voli dikte "Ne vous dérangez pas" o "Ne vous gênez pas"? Ob es anke korekti dikte "Non vu mey jena vu"?

Resp. Segun li cirkumstanties on pove per "non jena vu" exprese et "ne vous dérangez pas" e "ne vous gênez pas". Insted "Non vu mey jena vu" nus vud dikte: "mey vu non jena vu". "Ne vous de'rangez pas" es anke "non pena".

6. Qualim on pronuntia "foy"?

Resp. Kom unsilabi "foi", kp. E "boy".

7. Qualim on dikte "based on"? AIL p. 175 e NOVIALISTE 3 p. 75 kontredikte mutu.

Resp. "Based on" = fondat, apoyat (sur), ma anke basat (sur), den base apartena li kategorie de e/a/o-vordes.

8. Ob on pove dikte "voluntira" = "to volunteer"? E "valida" = "to hold good", germanim "gelten"?

Resp. "Voluntira" non have ul definit signifikatione; "volunteer" = ofra se voluntim (por fa kelkum), proposi se; engaja se voluntari. Ul verbe "valida" non exista; "to hold good", gelten = tu valora, tu es validi.

9. Quum es korekti, "lo aspekta jentilo" o "lo aspekta kom jentilo"?

Resp. "Lo aspekta kom jentilo", ma "lo aspekta (tu es) jentili", "lo aspekta jentilim".

10. Qualim on dikte "he threw it over the wall"? Ob "lo jetad lu a trans li mure"? E "I threw it at his head"? Ob "me jetad lu a (? kontre) lon kape"?

Resp. Nus vud dikte "lo jetad lu super li mure" o pedantim "lo transjetad lu super li mure". I threw it at his head = me jetad lu an (o vers) lon kape; si me jeta a o kontre lon kape, me pove mis-jeta, falia li jeto!

11. Me ankore non ha trova in NL o altrilok vordes por (1) to hate (detest), (2) to despise (ob desprisa?), (3) contempt (ob despriso?).

Resp. (1) hate (detest) = odia; abomina (kelkifoy); (2) despise = desestima, desprisa; (3) contempt = desestimo, despriso.

Red.


Back to Novial-Informatione

This page hosted by Yellow Internet.
James Chandler 15-Aug-98.