QUO ESAS IDO?

Ido esas l'Idiomo internaciona, helpanta e neutra, qua rezultas de la selekto e labori dil «Délégation» (delegitaro).

La Délégation pour l'adoption d'une langue auxiliaire internationale, fondita en 1901 (januaro), esis ensemblo de personi delegita da 310 kongresi o societi omnalanda ed omnaskopa, por examenar la multa projeti o sistemi di linguo internaciona, e por adoptar la maxim bona. Til 1907 ol recevabis 1,250 aprobanta signaturi de membri di Akademii od Universitati, qui tale montris sua intereso al entraprezo.

Lore ol elektis (junio 1907) internaciona Komitato di ciencisti e linguisti partikulare kompetenta, qui, pos exameno di omna projeti ancien o recenta di Linguo internaciona ante e dum 18 kunsidi, adoptis fine Esperanto kun diversa modifiki. Ta modifiki studiita, kompletigita per laboro komuna, publik ed internaciona, de 1908 til 1914, en la revuo Progreso, havis kom rezultanto la nuna «Ido». Ica konseque ne esas, quale Esperanto, la simpla produkturo di un homo.

Esas notenda, ke la Komitato dil Delegitaro kontenis Esperantisti e mem la Prezidero ipsa di la «Lingva Komitato» esperantista. Or la decido adoptanta Esperanto «kun la rezervo di ula modifiki», esis unanima. Se, pose, skismo eventis, la responso ne esas imputebla a l'Idistaro, ma ad ilti qui obliviis promisi, voti o signaturo.

La Komitato dil Delegitaro (la maxim kompetenta e maxim senpartisa qua ultempe kunvenis pri linguo internaciona) tale judikesas da Sro Gaston MOCH, qua supleis en lu rektoro Emile BOIRAC, tre eminenta chefo Esperantista: «La lingui Germana e Franca havis ibe tri reprezentanti, la Angla du, e la lingui Dana, Hispana, Greka e Hungariana, un; la maxim diversa konocaji reprezentesis, ed on remarkis en lu nome quar reputata filologi, Sri BAUDOUIN de COURTENAY, JESPERSEN, LAMBROS e SCHUCHARDT.»

Opinioni pri Ido.

«La gramatiko di Ido satisfacas plu bone la postuli di linguo internaciona kam la gramatiko di Esperanto...» (A. MEILLET, profesoro pri linguistiko en Collège de France, Revue Critique, 11 di marto 1911.)

«Esas eroro nepardonebla institucar, quale agis Esperanto, distingo pri l'akuzativo e la nominativo, distingo qua jenos omna individui di linguo romanal od Angla, e qua esas neutila a la ceteri.» (La sam autoro, Revue Critique, 11 di marto 1911.)

«Cetere, esas facila procedar plu logikoze e, konseque plu satisfacante e klare, en la vortifado kam agas lo Esperanto.
«Icon montris la kreinti di Ido, linguo fondita sur la sama principi kam Esperanto, ma ube ta principi aplikesis kun rigoro plu granda.» (La sam autoro en Les Langues dans l'Europe Nouvelle, p. 323, editita en 1918.)

«Kom filologial produkturo artificala, Ido superesas Esperanto. Ido esas plu simpla, plu transparanta, sociale plu utiligebla kam Esperanto.» (Profesoro SCHRIJEN, Utrecht, en la revuo Studien.)

«Ido ne destronizos la lingui vivanta, ma ol dispensos la ciencisti esar samtempe poligloti. La simpleso dil morfologio e dil sintaxo, same kam la logiko rigoroza qua direktis lua kompozado, renversas l'objecioni quin on povus expresar. On devas dezirar totkordie la suceso di ta interesanta entraprezo.» (La Revue Augustienne, 15 di agosto 1910.)

«La rezultajo esas linguo quan singlu povas lernar tre facile; ol havas super la cetera lingui artificala ica avantajo esar fondita sur ciencal e teknikal principi racionoza, e konseque ol devas ne timar esor uldie remplasata da linguo plu bona ed esence diferanta, qua fine konquestus la mondo.» (Dro Profesoro Otto JESPERSEN en La Langue internationale e la Science, pag. 30.)

«... Ne penvalorus uzar tala linguo internaciona, se ol esus tam neperfekta kam esis exemple Volapük, o mem Esperanto. On devas formacar ol segun principi vere ciencala, por ke ol esez tote praktikala. Tarelate la laborado facita inter 1908 e 1914 dal Idisti, en lia revuo monatala Progreso, indikas tre importanta pazo adavane, grado di perfekteso tante alta, ke me ne hezitus konsilar lua adopto kom linguo oficala di la Nacionar-ligo.» (Otto JESPERSEN en serio de diskursi che University College, London, junio 1920.)

La granda linguisto skribas e parolas Ido; mem il facis kursi pri ca linguo a studenti dil Universitato en Köbenhavn, ube il esis profesoro pri linguistiko. Altraparte il enuncis pri Ido ica atesto tre preciza:
«Por omna nacioni ed aparte por mea Dana sampatriani e por la cetera nacioni Skandinaviana, la linguo Ido certe esas plu facile lernebla e praktikebla kam Esperanto. Pro ta motivo ed anke pro sua ciencala konstrukteso e sua granda flexebleso, Ido semblas a me plu kapabla kam irg altra linguo plear la rolo di helpolinguo por omna nacioni civilizita.»


Back to main Ido page

This page hosted by Yellow Internet.
James Chandler 1-Jul-98.