Amiko di la Mondo

“Pipo de kif ante dejuneto donas a homo la forteso di cent kameli en la korteyo.” NCHAIOUI-PROVERBO

Salam lokacis du chambri e koqueyo sur la duesma etajo di judala domo ye l’urbobordo. Il decidabis lojar kun la judi pro ke il ja lojabis kun kristani e trovis li agreabla. Il fidis li kelke plu kam altra islamani, qui esis quale il e dicis: “Nula islamano es fidebla.” Islamani es la sola vera homi, la sola homi komprenebla. Ma pro ke on komprenas li, on ne fidas li. Salam anke ne tote fidis la judi, ma il prizis lojar kun li pro ke li nule atencis il. Nule importus se li parolus pri il inter su ipsa, e li nultempe parolus pri il ad islamani. Se il havis fratino qua lojis hike ed ibe, obtenante pekunio de irgaqua viron el trovis, pro ke el mustis manjar, to ne esis problemo, e la judi ne fingre indikis el kande el venis vizitar il. Se il ne mariajesis, ma lojis vicee kun sua fratulo e pasis sua tempo fumante kif e ridante, se il obtenis sua pekunio per irar a Tangier unfoye singlamonate e dormar dum semano kun olda angla ed usana dami qui drinkis tro multa wiskio, li ne suciis. Il esis islamano. Se il esus richa il habitus la hispana latero dil urbo en villa kun betona benki en la gardeno e granda ronda lampo en la plafono di la sala, kun multa vitropeci pendanta de ol. Il esis povra ed il lojis kun la judi. Por atingar sua domo il mustis irar til la fino di la Medina, transirar apertita spaco ube l’arbori esis omna abatita, irar alonge la strado ube la magazini esis abandonita da la hispani kande li livis, ed aden plu nova, plu sordida strado qua duktis a la chef automobilvoyo. Mivoye esis l’enireyo dil aleo ube il e lua fratulo e dekequar juda familii lojis. Esis la restaji di streta trotuari alonge la bordi di la larja pluvkanalo, plena de amasi di putrinta aquomelon-shelo e ruptita briki. L’infanti ludis hike totajorne. Kande il hastis il mustis sorgar ne pazar sur li dum ke li vadis en la lageti di aquacho ed urino avan omna pordi. Se li esus islamana infanti il parolus a li, ma nam li esis judi il nule vidis li kom infanti, ma nur kom jenivi en sua voyo, quale kaktusi quin on mustas superpazar pro ke li ne es cirkumirebla. Malgre lojar hike dum preske du yari, il ne savis la nomo di irga judo. Por il li havis nula nomi. Kande il retrovenis adheme e trovis sua pordo klefklozita, pro ke lua fratulo ekirabis e kunprenabis amba klefi, il eniris irga domo kun apertita pordo e lasis falar sua faski sur l’etajo, dicante: “Me retrovenos pos kelka tempo”. Il savis ke li ne tushos lua proprietaji. La judi esis nek amikala nek enemikala. Li anke, se li havus pekunio, habitus la hispana latero dil urbo. Sembligis l’aleo min quale Mellah, ube nur judi habitas, havar du islamani lojant inter li.

Salam havis la maxim bona domo en l’aleo. Ol esis ye la fino, e lua fenestri esis expozita vers sovajeyo di figieri e kanbusho ube uzurpanti konstruktabis kabani ek palio e martelfrapita ladropeci. Dum la varma nokti (nam l’urbo esis en planajo e la varmeso restis en la stradi longe pos sunkusho) lua chambri havis venteto desude quo trasuflis ed adsur la teraso. Il esis kontenta pri sua domo e pri la vivo quan il e sua fratulo havis en ol. “Me es amiko di la mondo,” il dicadis. “Neta kordio es plu bona kam omno.”

Undie il retrovenis adheme e trovis mikra katyuno sidanta sur la teraso. Kande ol vidis il ol kuris ad il e murmuris. Il klefapertis la pordo aden la koqueyo ed ol eniris. Pos lavar sua manui e pedi en la koqueyo il eniris sua chambro. La katyuno jacis sur la matraco, ankore murmuranta. “Mimí”, il dicis ad ol. Il donis ad ol kelka pano. Dum manjar la pano ol ne cesis murmurar. Bou Ralem retrovenis adheme. Il drinkabis biro kun amiki en la Café Granada. Unesme il ne komprenis pro quo Salam permisabis la katyuno restar. “Ol es tro yuna valorar,” il dicis. “Se ol vidus rato ol forkurus e celus su.” Ma kande la katyuno jacis en lua gremio e ludis kun il, il prizis ol. “Olua nomo es Mimí,” Salam dicis ad il. Nokte ol dormis sur la matraco kun Salam proxim lua pedi. Ol lernis decensar aden l’aleo por alejar su en la fango ibe. L’infanti kelkafoye probis atrapar ol, ma ol kuris plu rapide kam li ed atingis l’eskalero ante li, e li ne audacis sequar ol adsupre.

Dum Ramadan, kande li ne kushis su dum la tota nokto, li movis la tapiseti e kuseni e matraci adsur la teraso e vivis ibe, parlant e ridanta til jornlumesko. Li fumis plu multa kif kam kustumale, ed invitis sua amiki adheme ye du kloki matine por dinear. Pro ke li vivis extere e la katyuno povis audar li del aleo, ol divenis plu audacoza e viziteskis la kanbusho dop la domo. Ol povis kurar tre rapide, e mem se hundo chasis ol, ol povis atingar l’eskalero justatempe. Kande Salam indijis ol il staceskis e vokis ad ol super la fenceto, unlatere alonge l’aleo ed altralatere super l’arbori e la tekti dil kabani. Kelkafoye kande il vokis aden l’aleo judino kuris ek un dil pordi e regardis il. Il konstatis ke esis sempre la sama muliero. El pozis un manuo super sua okuli e fixe regardis il, e pose pozis amba manui sur sua hanchi e frunsis. “Fola muliero,” il pensis, e nule atencis el. Undie kande il vokis la katyuno, la muliero kriis ad il en hispana. Elua voco sonis tre iracoza. “Oyé!” el kriis, sukusante sua brakio en l’aero, “pro quo vu vokas la nomo di mea filiino?”

Salam duris vokar: “Mimí! Aji! Ajiaji, Mimí!”

La muliero proximeskis l’eskalero. El pozis amba manui super sua okuli, ma la suno esis dop Salam, do el ne povis bone vidar il. “Vu volas insultar homi?” el kriachis. “Me komprenas vua ludo. Vu mokas me e mea filiino.”

Salam ridis. Il pozis la pinto di sua indikfingro an la flanko di sua kapo e cirkule movis ol. “Me vokas mea kato. Qua es vua filiino?”

“E vua kato nomesas Mimí pro ke vu savis ke la nomo di mea filiino es Mimí. Pro quo vu ne kondutas quale civilizita homi?”

Salam ridis itere ed eniris sua domo. Il ne plus pensis pri la muliero. Ne multa dii pos la desaparo dil katyuno, e malgre ilua vokado, ol ne retrovenis. Il e Bou Ralem ekiris tanokte e serchis ol en la kanbusho. La luno esis brilanta, e li trovis ol mortinta, e retroportis ol al domo por examenar ol. Ulu donabis ad ol buleto de pano kun agulo en ol. Salam sideskis lente sur la matraco. “La Yehoudía,” il dicis.

“Vu ne savas qua agis lo,” Bou Ralem dicis ad il.

“Esis la Yehoudía. Jetez a me la mottoui.” Ed il fumeskis kif, un pipo pos altra. Bou Ralem komprenis ke Salam serchis respondo, ed il ne parolis. Pos kelka tempo il konstatis ke esis la justa tempo extingar l’elektro ed incendar la kandelo. Pos facar ico, Salam jaceskis quiete sur la matraco ed askoltis la hundi aboyanta extere. Tempope il sideskis e plenigis sua sebsi. Unfoye il pasigis ol a Bou Ralem, e jaceskis sur la kuseni ridetante. Il havis ideo pri quon il facos. Kande li kushis su il dicis a Bou Ralem: “El es un matro qua pavoregos.”

Nextadie il levis su frue ed iris a la merkato. En mikra echopo ibe il kompris plura kozi: kornik-alo, cent grami di jduq jmel-semini, polvigita porkespin-pikili, kelka mielo, presita lacerto, quarima kilogramo di fasoukh. Pos finar pagar pro omna co, il forturnis quale il livas l’echopo, lore il dicis: “Khaï, donez a me plusa kinadek grami di jduq jmel.” Pos ke la viro ponderis la semini e pozis oli aden papero e faldis ol, il pagis il e portis la papero en sua sinistra manuo dum irar adheme. En l’aleo l’infanti interjetis fango-glebi. Li cesis dum ke il pasis. La mulieri sidis en la pordeyi kun sua shali sur sua kapi. Dum pasar la domo dil muliero qua ocidabis Mimí il lasis falar la pako di jduq jmel-semini. Lore il acensis a sua teraso, marchis a la pordo, e frapegis ol. Nulu respondis. Il stacis meze dil teraso ube omni povis vidar il, frotante sua mentono per sua manuo. Pos minuto il klimis al apuda teraso e frapis ta pordo. Il donis sua pako a la muliero qua apertis. “Me lasis mea klefi en la merkato,” il dicis ad el. “Me balde retrovenos.” Il kuris adsube, tra l’aleo, ed alonge la strado.

Dop la Gailan-gareyo Bou Ralem stacis. Kande Salam pasis il, il kape signalis unfoye e ne haltis. Bou Ralem marcheskis altrasinse, retro a la domo. Dum apertar la pordo al teraso, la muliero del apuda domo advokis il: “Ka vu ne vidis vua fratulo? Il lasis sua klefi en la merkato.” “No,” Bou Ralem dicis, ed eniris, lasante la pordo apertita. Il sideskis e fumis sigareto dum vartar. Pos kelka tempo la parolado en l’aleo sube sonis plu lauta. Il staceskis ed iris a la pordo por askoltar. Muliero kriis: “Esas jduq jmel! Mimí havis ol en sua manuo!” Balde esis multa plusa voci, e la muliero dil apuda teraso kuris adsube en sua balnorobo, portante pako. “Lo dezirata,” Bou Ralem dicis a su. Kande el arivis la kriado plulauteskis. Il askoltis kelkatempe, ridetante. Li esis omna en l’aleo exter la pordo dil muliero, e l’infantino esis en la domo, kriachanta. Sen regardar li, il kure pasis ye l’altra latero dil aleo.

Salam esis en la kafeerio, drinkanta glaso de teo. “Sideskez,” il imperis Bou Ralem. “Me ne queros Fatma Daifa ante dekedok.” Il komendis por sua fratulo teo. “Ka li esis tre bruisoza?” il questionis il. Bou Ralem kape konfirmis. Salam ridetis. “Me volas audar li,” il dicis. “Vu audos li,” Bou Ralem respondis. “Li ne cesos.”

Ye dekedok kloki li livis la kafeerio e trairis la dopa voyi dil Medina al domo di Fatma Daifa. El esis la fratino di la matro di lia matro, e do ne di lia familio, tale ke li ne shamis pro uzar el en lia ludo. El vartis li en la pordo, e kune li retroiris al domo di Salam.

L’oldino eniris l’aleo avan Salam e Bou Ralem, e marchis direte al pordo ube omna mulieri esis asemblinta. El tenis sua haïk tense cirkum sua kapo, tale ke nula parto di sua vizajo esis videbla, ecepte un okulo. El pulsis kontre la judini ed extensis un manuo. “Donez a me mea kozi,” el imperis li. El ne penis parolar hispana kun li pro ke el savis ke li konocis araba. “Vi havas mea kozi.” Li ya havis oli e li ankore regardis oli, ma lore li turnis por regardar el. El sizis omna paki e pozis oli aden sua kouffa rapide. “Nula shamo!” el kriis al mulieri. “Irez e prisorgez via filii.” El pulsis altrasinse e retroiris aden l’aleo ube Salam e Bou Ralem vartis. La tri acensis l’eskalero ed eniris la domo di Salam, e li klozis la pordo. Li dejunis ibe e restis totajorne, parolante e ridante. Kande omnu kushabis su, Salam akompanis Fatma Daifa adheme.

Nextadie la judi omna fixe regardis li kande li ekiris, ma nulu parolis a li. La muliero quan Salam volabis pavorigar ne venis a sua pordo, e l’infantino ne esis en l’aleo ludanta kun l’altra infanti. Esis klara ke la judi kredis ke Fatma Daifa sorcabis l’infanto. Li ne kredus ke Salam e Bou Ralem sola povus agar tale, ma li savis ke Islamanino havis la povo. La du fratuli esis tre kontenta pri la joko. Praktikar magio es interdiktita, ma l’oldino esis lia testo ke li ne agabis tale. El portabis adheme omna paki exakte quale li esis kande el sizabis li del judini, ed el promisis konservar li tale, por ke kaze di trublo el povus pruvar ke nulo esis uzata.

La judino iris al comisaría por plendar. El trovis yuna policano sidanta dop sua skribtablo askoltante mikra radio en sua manuo, ed el diceskis ad il ke l’islamani en elua haouma adportabis sorcili por uzar kontre elua filiino. La policano ne prizis el, parte pro ke el esis juda e parolis hispana vice araba, e parte pro ke il ne aprobis homi qui kredas a magio, ma il askoltis polite til ke el dicis: “Ta islamano es sinvergüenza.” El probis durar por dicar ke esas multa tre bona islamani, ma il ne prizis elua vorti. Il frunsis al muliero e dicis: “Pro quo vu dicas omna co? Quo pensigas vu ke li sorcis vua filiino?” El naracis ad il pri ke li restis en sua domo totajorne kun la paki di malaji del merkato. La policano regardis el astonite. “E pro mortinta lacerto vu venas adhike?” il ridis. Il forsendis el e duris askoltar sua radio.

La homi en l’aleo ankore ne parolis a Salam e Bou Ralem, e l’infantino ne ekvenis por ludar en la fango kun l’altri. Kande la muliero iris al merkato el kunprenis el. “Tenez mea jupo,” el imperadis el. Ma undie avan la gazolinstaciono l’infanto cesis tenar la jupo dil muliero minute. Kande el kuris por rajuntar sua matro, el falis ed elua genuo frapis ruptita botelo. La muliero vidis la sango e kriacheskis. On cesis marchar. Pos kelka minuti judo venis e helpis la muliero portar l’infanto ad apoteko. Li bandajizis la genuo dil infantino e la muliero retroportis el adheme. Pose el retroiris al apoteko por querar sua korbi, ma survoye el haltis che la policerio. El trovis la sama policano sidanta dop sua skribtablo.

“Se vu volas vidar la pruvo di to quon me dicis a vu, venez e videz mea filiino nun,” el dicis ad il. “Itere?” dicis la policano. Il ne esis amikala ad el, ma il registragis elua nomo ed adreso, e plu tarde tadie dum sua voyo adheme il vizitis elua domo. Il regardis la genuo dil infantino e titilis elua kosti por ke el ridez. “Omna infanti falas,” il dicis. “Ma qua es ica islamano? Ube il lojas?” La matro montris ad il l’eskalero fine dil aleo. Il ne intencis parolar kun Salam, ma il volis finar pri ca muliero por sempre. Il ekiris aden l’aleo, e konstatis ke la muliero spektis il del pordo, do il marchis lente al bazo dil eskalero. Kande il decidis ke el ne plus spektis, il liveskis. Tamomente il audis voco dop su. Il turnis e vidis Salam stacanta super il sur la teraso. Il ne multe prizis lua vizajo, ed il dicis a su ke se il vidos lu en la strado il parolos kun lu.

Unmatine Salam iris frue al merkato por komprar fresha kif. Kande il trovis ol il kompris ye valoro di triacent grami. Dum ke il ekiris tra la pordegi aden la strado la policano, qua vartis il, haltigis il. “Me volas parolar kun vu,” il dicis ad il. Salam extensis sua fingri tense cirkum la kif en sua posho. “Kad esas problemo?” dicis la policano. “Nula problemo,” respondis Salam. “Nula trublo?” la policano insistis, regardante il quale il savis quon il jus komprabis. Salam respondis: “Nula trublo.” La policano dicis: “Certigez ke restos tale.” Salam iracis pro parolesar tale pro nulo, ma kun la kif en sua posho il povis nur kontentesar pro ne esar serchata. “Me es amiko di la mondo,” il dicis, esforcante ridetar. La policano ne respondis, e forturnis.

“Tre mal afero,” pensis Salam dum hastar adheme kun la kif. Nula policano trublabis il antee. Kande il atingis sua chambro il questionis su kad il devas celar la pako sub karelo, ma il decidis ke se il agus tale, il ipsa vivus quale judo, qua lor omna frapo ye la pordo inklinas sua kapo e tremas. Il difuzis la kif sur la tablo defieme e lasis ol ibe. Dum la posdimezo il e Bou Ralem sekis ol. Il ne mencionis la policano, ma il pripensis il dum lia tota laboro. Kande la suno kushabis dop la planajo e la dolca venteto enveneskis tra la fenestri il desmetis sua kamizo e jaceskis sur la kapkuseni por fumar. Bou Ralem plenigis sua mottoui per la fresha kif ed ekiris a kafeerio. “Me restos hike,” dicis Salam.

Il fumis dum horo o plu longe. Esis varma nokto. La hundi aboyeskis en la kanbusho. Muliero e viro en un dil kabani sube maledikis l’una l’altra. Kelkafoye la muliero cesis kriar e nur kriachis. La sono trublis Salam. Il ne povis esar felica. Il levis e vestizis su, prenis sua sebsi e sua mottoui, ed ekiris. Vice turnar vers l’urbo kande il ekiris, il marchis vers la chefa voyo. Il volis sidar en silencoza loko por saveskar quon facar. Se la policano ne suspektus il, il ne haltigabus il. Nam il haltigis il unfoye, il povos agar lo itere, e nextafoye il povos serchar il. “To ne es libereso,” il dicis a su. Kelka automobili pasis. Lia lampi flavigis l’arbori dum pasar. Pos ke singla automobili pasis, esis nur la blua lunlumo e la cielo. Kande il atingis la ponto super la rivero, il decensis rivo sub la trabi, ed iris alonge voyo a roko qua saliis alte super l’aquo. Ibe il sidis e regardis super la bordo la profunda fangoza rivero qua movis sube en la lunlumo. Il sentis la kif en sua kapo, ed il savis ke il funcionigos ol.

Il konceptis la projeto lente. Ol kustos mil franc, ma il havis to, ed il volunte spensos ol. Pos sis pipedi, kande il havis omno aranjita en sua mento, il pozis la sebsi aden sua posho, saltis, e klimis la voyo al chefa strado. Il retromarchis al urbo rapide, enirante la Medina per fangostrado ube la domi havis gardeni, ed ube dop la muri alonge la tota strado esis hundi aboyant a la luno. Poka homi promenis dumnokte en ca urboparto. Il iris al domo di sua kuzo Abdallah, di qua la spozino esis de Sidi Kacem. La domo nultempe esis vakua. Du o tri di elua fratuli esis sempre ibe kun sua familii. Salam parolis private kun Abdallah en la strado exter la pordo, demandant un ek la fratuli di qua la vizajo esis nekonocata en l’urbo. Abdallah eniris e rapide ekiris kun ulu. La viro havis barbo, portis rurala djellaba, e portis sua shui en sua manuo. Li interparolis dum kelka minuti. “Irez kun il,” dicis Abdallah, kande li finis parolar. Salam e la barbo-viro dicis “bona nokto” e foriris.

Che Salam tanokte la viro dormis sur tapiseto en la koqueyo. Lor matinesko li lavis su, drinkis kafeo e manjis kuki. Dum ke li manjis Salam ektiris sua bilieto di mil franc e pozis ol aden kuverto. Sur la kuverto Bou Ralem skribabis la vorto GRACIAS per krayono. Balde Salam e la rurano ekiris tra l’urbo til ke li atingis stradeto opozite la dopa enireyo dil policerio. Ibe li stacis an la muro e parolis. “Vi ne savas lua nomo,” dicis la viro. “Ni ne mustas,” Salam dicis. “Kande il ekiros ed eniros un dil automobili e forvehos, vu kurez al kontoro a donez a li la kuverto, e dicez ke vu probis atingar il ante lua departo.” Il brandisis la kuverto en sua manuo. “Pregez li donar ico ad il kande il retrovenos. Li prenos ol.”

“Il forsan marchos,” dicis la viro, “takaze quon me agez?”

“La polico nultempe marchas,” Salam dicis, “Vu vidos. Lore vu ekkurez. Ica strado es maxim bona. Durez, nur to. Me ne esos hike. Me vidos vu che Abdallah.”

Li vartis longe. La suno pluvarmeskis e li movis aden l’ombro di figiero, sempre spektante la pordo dil comisaría de ube li stacis. Plura policani ekvenis, e por singla la rurano esis pronta kurar, ma Salam tenis il e dicis: “No, no, no!” Kande la policano quan li vartis fine stacis en la pordo, Salam aspiris e susuris: “Yen il. Vartez til ke il forvehos, lore kurez.” Il forturnis e marchis tre rapide alonge la strado aden la Medina.

Kande la rurano explikabis klare por qua esis la kuverto, il donis ol al policano dop la skribtablo, dicis: “Danko,” ed ekkuris rapide. La policano regardis la kuverto, lore probis retrovokar il, ma il ja livis. Nam omna mesaji qui venis por irga policano mustis pozesar sur la skribtablo dil kapitano unesme, il sendis la kuverto aden lua kontoro. La kapitano tenis ol avan la lumo. Kande la policano retrovenis il envokis il e koaktis il apertar ol. “De qua ol es?” dicis la kapitano. Nextasemane il transferis la viro. On audis del chefurbo ke il es sendota a Rissani. “Probez trovar amiki en la dezerto,” la kapitano dicis. Il askoltis nulo quon la policano dicis.

Salam iris a Tangier. Kande il retrovenis il audis ke on sendabis la policano a la Sahara. Ico ridigis il multe. Il iris al merkato e kompris mimatura kapro. Pose il invitis Fatma Daifa ed Abdallah e lua spozino e du ek la fratuli kun lia spozini e filii, e li ocidis la kapro e manjis ol. Esis preske sunlevo kande li omna iris adheme. Fatma Daifa ne volis sole trairar la stradi, e nam Salam e Bou Ralem esis tro ebria por akompanar el, el dormis en la koqueyo sur l’etajo. El vekis tarde, ma Salam e Bou Ralem ankore dormis. El asemblis sua kozi, metis sua haïk ed ekiris. Kande el atingis la domo dil muliero kun la filiino, el stacis ed enregardis. La muliero vidis el e pavoris. “Quon vu volas?” el kriis. Fatma Daifa savis ke el interferis, ma el kredis ke lo esis agenda por Salam. El pretextis ne vidar la timanta vizajo dil muliero, ed el agitis sua pugno retro al teraso, kriante aden l’aero: “Nun me vidas quala viro vu es! Vu kredas ke vu povas trompar me? Askoltez me! Lo nule sucesos, ka vu audas?” El marchis alonge l’aleo kriante: “Nule!” L’altra judini venis e stacis cirkum la pordo e sidis sur la bordopetro avan ol. Eli konkordis ke se l’oldino luktabis kun la du viri, esis nula plusa danjero del magio, nam nur l’oldino povis funcionigar ol. La matro dil infantino esis felica, e nextadie l’infanto ludis en la fango kun l’altri.

Salam frequentis l’aleo quale sempre, ne remarkante l’infanti o la homi. Pos mimonato, undie il dicis a Bou Ralem: “Me kredas ke la judi rekuperis. Me vidis la falsa Mimí camatine.” Il esis libera itere nun sen la policano, ed il povis portar sua kif en sua posho sen suciar kande il trairis la stradi al kafeerio. Nextafoye il renkontris Fatma Daifa el questionis il pri la judi en lua aleo. “Esas finita. Li obliviis,” il dicis. “Bona,” el respondis. Lore el iris a sua domo ed ektiris la polvo di porkespin-pikili e la kornik-alo e la semini e la cetera paki. El pozis oli aden sua korbo, portis oli al merkato, e vendis oli ibe, e per la pekunio el kompris pano, oleo ed ovi. El iris adheme e koquis sua dineo.

Paul Bowles, Cent Kameli en la Korteyo (1962)

DJELLABA. Mantelo kun kapuco.
HAÏK. La tradicional femina subvesto.
HAOUMA. Vicineyo.
JDUQ JMEL. Planto simila kam daturo.
KIF. Mixuro di hashisho e tabako.
KOUFFA. Granda sako.
MEDINA. Urbo (en Maroko uzata por referar la ne-europana quartero).
MELLAH. La judala quartero di urbo.
MOTTOUI. Kif-saketo.
NCHAIOUI. Homo qua konsakras omna sua tempo a fumar kif.
SALA. Salono.
SEBSI. La tubo di kif-pipo.
YEHOUDÍA. Judino.

James Chandler 19-Nov-03